Lò gạch Mang Thít, là lò gạch nổi tiếng nhất miền Tây với tuổi đời lên đến hàng trăm tuổi, được ví như “vương quốc gạch ngói” của Đồng bằng sông Cửu Long. Nằm im lìm bên dòng sông Cổ Chiên hiền hòa, nơi đây vẫn ngày đêm đỏ lửa, nơi nhiều nghệ nhân vẫn cần mẫn ngày đêm gìn giữ cái nghề truyền thống của ông cha. Nhờ kiến trúc độc đáo, lại là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử đáng quý, lò gạch Mang Thít, giờ đây trở thành điểm đến tham quan lý tưởng, có sức hút không chỉ với du khách trong nước mà còn khách quốc tế.
>> Xem thêm: Tour du lịch miền Tây
Lò gạch Mang Thít – Lò gạch nổi tiếng nhất miền Tây
Nổi tiếng là vùng đất lưu giữ nhiều làng nghề truyền thống đặc sắc như làng nghề bánh tráng Cù Lao Mây, làng nghề nón lá Long Hồ, làng nghề đan lục bình, tỉnh Vĩnh Long còn nổi tiếng với một làng nghề khác, có tên là làng gốm Mang Thít. Đi qua nhiều thăng trầm của lịch sử, lò gạch này đến nay vẫn còn được gìn giữ, với các lò gạch đỏ rực, trở thành chiếc phao mưu sinh của nhiều bà con nơi đây.
Không chỉ là làng nghề có truyền thống lâu đời nhất trong khu vực, làng gạch Mang Thít còn nổi tiếng nhờ vào kiến trúc độc đáo. Không giống như lò gạch ở các vùng khác, lò gạch ở đây mang hình dáng rất đặc trưng, đó là những chiếc lò trông như hình kim tự tháp. Nhìn ra, có thể thấy giống như những tòa lâu đài nhỏ, nhiều người cũng liên tưởng hình dáng của nó trông giống như những chiếc bát úp khổng lồ. Đặc biệt, sắc đỏ đặc trưng cũng khiến cho lò gạch trở nên nổi bật, thu hút giữa sắc xanh của sông nước, của cây cối.
Giờ đây, lò gạch Mang Thít được biết đến là một di sản kiến trúc, đồng thời mang giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện sự giao thoa của người Kinh, Khmer và Hoa. Mặc dù, lò gạch đã bước qua thời son vàng, dần bị lãng quên nhưng qua những gì còn sót lại, vẫn dễ dàng hình dung ra được sự lớn mạnh, rực rỡ của một làng nghề truyền thống. Du khách ghé thăm Vĩnh Long, không ai là không đến tham quan địa điểm này, vừa để chiêm ngưỡng những nét kiến trúc độc đáo, vừa để tìm hiểu về một làng nghề đã từng rất hưng thịnh trong quá khứ.
Lịch sử hình thành và phát triển Lò gạch Mang Thít
Nằm nép mình bên dòng sông Cổ Chiên, lò gạch, gốm Mang Thít đến nay đã có tuổi đời lên đến hàng trăm năm. Theo một số tài liệu để lại, làng gạch truyền thống này xuất hiện từ những năm ở thế kỷ XX, khi người Khmer đến truyền dạy cho người Kinh và người Hoa sống trong khu vực. Đến giữa thế kỷ XX, cả tỉnh Vĩnh Long có tổng cộng khoảng 390 lò gạch. Thời kỳ hoàng kim của làng gạch Mang Thít có thể nói là vào khoảng đầu thế kỷ XXI, với khoảng 1.000 cơ sở gạch, gốm với gần 3.000 miệng lò hoạt động trải rộng trên 30km trên toàn tỉnh.
Cái tên “lò gạch Mang Thít” có lẽ xuất phát từ việc địa điểm nó tọa lạc tại huyện Mang Thít, thuộc tỉnh Vĩnh Long. Được biết, thời hoàng kim của làng gạch này là vào những năm 1980. Vào thời điểm đó, làng nghề này mở rộng và phát triển trên khắp cả vùng rộng lớn, chủ yếu tập trung ở địa bàn thành phố Vĩnh Long, huyện Mang Thít và huyện Long Hồ. Tuy nhiên, lò gạch Mang Thít lại là lò gạch nổi tiếng hơn hết, bởi không chỉ ở quy mô cơ sở gạch, gốm mà còn vì nơi đây có sản phẩm gốm đỏ chất lượng cao, một nghề thủ công truyền thống đặc trưng chỉ có ở Mang Thít. Từ đó, khi nhắc đến lò gạch nổi tiếng nhất ở miền Tây, nhiều người nghĩ ngày đến lò gạch Mang Thít, chứ không phải là bất kỳ cái tên nào khác.
Đến những năm 2010 trở đi, do chi phí sản xuất cao, giá thành sản phẩm thấp, các lò gạch ở Mang Thít cũng như các khu vực lân cận phát triển có phần chững lại. Thêm vào đó, do lo sợ khói lò gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường, chính quyền địa phương đã lên kế hoạch về việc cho ngừng một số cơ sở, phần còn lại hoạt động cầm chừng. Năm tháng đi qua, những lò gạch cũ ngày ấy đã bị phá dỡ một phần, số còn lại bị thời gian tàn phá. Giờ đây, khi ghé thăm vùng đất này, nhiều du khách tỏ ra tiếc nuối khi vương quốc đỏ sôi động một thời lại nằm im lìm, vắng lặng và mai một dần.
Lò gạch Mang Thít ở đâu? Hướng dẫn cách di chuyển
Địa chỉ Lò gạch Mang Thít
Lò gạch Mang Thít thực chất không chỉ một địa điểm cụ thể, bởi làng nghề này rải rác khắp các địa phận xã Nhơn Phú, Mỹ Phức, An Phước, Mỹ An, Hòa Tịnh, thuộc huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long.
Cách di chuyển đến Lò Gạch Mang Thít
Để đi đến được lò gạch Vĩnh Long, khách du lịch có thể lựa chọn các phương tiện khác nhau, bao gồm xe ô tô, xe máy hoặc xe khách. Nếu quyết định đi xe máy, xuất phát từ TP. Hồ Chí Minh cần định hướng về phía cầu Mỹ Thuận. Lộ trình này có thể cần hỗ trợ chỉ dẫn từ Google Maps. Khi đến vị trí cầu Mỹ Thuận, hướng về phía phà Đình Khao, du khách cần đi thêm 10km nữa là sẽ đến vùng ven sông Cổ Chiên. Ở đó, rất nhiều lò gạch cổ, cũ kỹ, các sân phơi gạch cùng với rất nhiều tháp trụ màu đỏ đặc trưng.
Những trải nghiệm độc đáo ở Lò gạch Mang Thít
Cũng như bao làng nghề truyền thống khác, lò gạch Mang Thít dần bị người đời lãng quên, khi sản phẩm làm ra không có hiệu quả cao, đồng thời nhân công cũng dần chuyển sang đi làm tại các khu công nghiệp. Tuy nhiên, với mong muốn bảo tồn và nâng tâm làng nghề, chính quyền địa phương đã xây dựng đề án Di sản đương đại Mang Thít, với mục đích biến nơi này trở thành một vùng di sản đương đại đặc sắc. Nhờ đó, những nghệ nhân có cơ hội được tiếp tục với nghề và du khách cũng được dịp tham quan một làng nghề ở một diện mạo mới, đẹp hơn, lung linh hơn những vẫn giữ được bản sắc vốn có.
Khám phá kiến trúc độc đáo của lò gạch nổi tiếng miền Tây
Khi đặt chân đến lò gạch Mang Thít, du khách có dịp ngắm nhìn một di sản kiến trúc độc đáo, như một biểu tượng trăm năm của vùng. Đi sâu vào bên trong, người xem không khỏi ngạc nhiên khi nhìn thấy những chiếc lò cổ kính được phục hồi và được sắp xếp như một không gian nghệ thuật thực thụ. Những lò gạch ở đây được xây theo hình mái vòm, đứng sát bên nhau, tạo nên một quần thể kiến trúc cổ kính, trầm mặc và mang đậm dấu ấn thời gian. Nhìn từ xa, có thể liên tưởng chúng trông giống như những tòa tháp cổ, hay những cây nấm màu cam.
Không chỉ ở hình thù, lò gạch Mang Thít còn trở nên nổi tiếng bởi sử dụng vật liệu là gạch đỏ, loại gạch đặc trưng của vùng Mang Thít. Đây cũng chính là sản phẩm tiêu biểu của làng nghề thủ công này. Mặc dù, những lò gạch này ít nhiều đã có sự tác động từ con người, với mục đích để phục hồi, bảo tồn, song nó vẫn toát lên vẻ đẹp trường. Mỗi ngóc ngách của lò gạch đều mang sắc màu của thời gian, của những lớp rêu phong, tạo nên vẻ đẹp thăng trầm nhưng cũng không kém phần cuốn hút. Hơn hết, đó còn là phông nền xịn sò, để du khách kịp thời lưu giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ, khó quên trong hành trình xuôi về miền Tây, đến với một làng nghề có niên đại hàng trăm năm tuổi.
Trải nghiệm quy trình làm gốm độc đáo của làng nghề
Khi xuôi về dòng sông Cổ Chiên, gần kênh Thầy Cai, du khách có cơ hội được tham quan nhiều lò gạch, gốm truyền thống vẫn còn hoạt động. Tại đây, người dân cùng khách du lịch được tham quan miễn phí cũng như tìm hiểu về quá trình sản xuất gạch, gốm từ khâu tạo hình bằng đất sét, sấy khô cho đến nung sản phẩm. Qua đó, người xem cũng mở mang tầm mắt khi trực tiếp quan sát các nghệ nhân khéo léo, linh hoạt sử dụng đôi tay để tạo nên những hình thù độc đáo. Sản phẩm sau khi phơi khô tự nhiên sẽ được xếp vào lò nung để nung. Quá trình nung sẽ kéo dài từ 3 đến 5 ngày tùy điều kiện thời tiết, để đảm bảo cho mỗi sản phẩm ra lò có độ bền, màu sắc đạt chuẩn như mong muốn.
Sau khi có những trải nghiệm trực tiếp tại đây, du khách nhận ra rằng, mỗi sản phẩm ra lò không hề đơn giản, ngược lại phải trải qua rất nhiều công đoạn và mất nhiều thời gian. Để khi nhìn ngắm một sản phẩm trên tay, có thể dễ dàng liên tưởng đó chính là một sản phẩm nghệ thuật đặc sắc, được tạo nên bởi bàn tay khéo léo, điêu luyện của nghệ nhân. Ngoài ra, những du khách khi đến lò gốm đều cơ cơ hội được tự tay nhào nặn đất sét, để tạo ra những hình thù ngộ nghĩnh, mang đến cảm giác hào hứng và đầy sáng tạo. Hoạt động trải nghiệm này không chỉ để du khách hiểu hơn về nghề gốm, mà còn được lưu giữ những sản phẩm lưu niệm độc đáo, mang dấu ấn cá nhân.
Đạp xe khám phá cảnh quan ngoạn mục tại làng gạch
Một trong những cách để cảm nhận vẻ đẹp của lò gạch Mang Thít đó là đạp xe khám phá mọi thứ. Chậm rãi trên chiếc xe đạp, du khách không chỉ được tận hưởng vẻ yên bình của vùng sông nước mà còn có cơ hội được tìm hiểu thêm nhiều điều thú vị về văn hóa địa phương. Đạp xe qua những con đường làng dài và hẹp, các bạn trẻ có thêm những kỷ niệm khó quên, với một bên là lò gạch cổ kính, một bên là dòng sông hiền hòa, êm đềm.
Lò gạch Mang Thít, lò gạch nổi tiếng ở miền Tây chưa bao giờ hết hot trên bản đồ du lịch của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ở đó, du khách được tiếp cận một di sản đương đại sâu sắc, nơi những chiếc lò gạch cũ vẫn ngày đêm đỏ lửa, những người nghệ nhân vẫn miệt mài nhào nặn để tạo ra những sản phẩm thủ công mang đậm chất nghệ thuật. Trong hành trình khám phá miền Tây nói chung và Vĩnh Long nói riêng, đây hứa hẹn sẽ là một điểm đến du lịch hấp dẫn, vừa để cảm nhận chất thơ của vùng sông nước, vừa để thấy trân trọng giá trị văn hóa và công sức lao động của người dân vùng đất Mang Thít.
